Matt Mahan

ads header

Breaking News

Kinh tế Hoa Kỳ từ thời Obama đến Trump và cuộc chiến thương mại với Trung Quốc

KINH TẾ HOA KỲ TỪ THỜI OBAMA ĐẾN TRUMP và CUỘC CHIẾN THƯƠNG MẠI VỚI TRUNG QUỐC

Nguyễn Quốc Khải
17-9-2018 

“Biểu đồ và con số nói lên sự thật và không thiên vị.”

Cuộc bầu cử ở Mỹ giữa nhiệm kỳ sắp tới. Đây là lúc để thẩm định thành quả kinh tế của chánh quyền Trump so với thời Tổng Thống Obama một cách khách quan và trung thực.

Người theo Cộng Hòa nói rằng kinh tế Hoa Kỳ thật là thảm hại cho đến khi Ô. Donald Trump (Cộng Hòa) nhậm chức tổng thống vào tháng 1, 2017. Ông đã có công làm nền kinh tế trì trệ phát triển mạnh mẽ trở lại.

Người theo Dân Chủ nói rằng Ô. Barack Obama (Dân Chủ) xứng đáng được hưởng tất cả những công trạng vì từ khi nhậm chức tổng thống vào tháng 1, 2009 đã mang kinh tế ra khỏi tình trạng khủng khoảng xẩy ra dưới thời Ô. George W. Bush (Cộng Hòa) và tiến vững chắc vào giai đoạn phát triển 2010-2916. Ô. Trump đã thừa kế gia tài do Ô. Obama để lại và tiếp nối làn sóng phát triển này.

Sự thật như thế nào? Xin mời mọi người phân tách những biểu đồ và những con số của những chỉ số kinh tế cơ bản trích dẫn trong bài này như mức độ phát triển, tỉ lệ thất nghiệp, tỉ lệ lạm phát, thị trường chứng khoán, ngân sách quốc gia, cán cân thương mại và tự kết luận. Biểu đồ và con số nói lên sự thật và không thiên vị. Theo nhận xét riêng của tôi, sự thật nằm ở khoảng giữa. Kinh tế là một yếu tố quan trọng đối với mọi cử tri, đặc biệt trong mùa tranh cử. Chúng ta còn đúng 50 ngày nữa là đến ngày bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Hoa Kỳ.

Mức tăng trưởng kinh tế


Trong 8 năm dưới thời Tổng Thống Obama (2009-2016), mức tăng trưởng kinh tế trồi sụt vì Hoa Kỳ và thế giới vừa trải qua một cuộc khủng hoảng kinh tế 2007-2009 bắt nguồn tứ Á châu vào 2007. Mức tăng trường cao nhất dưới thời Tổng Thống Obama là 3.0% vào 2010 và 2.9% vào 2015. Vào tháng 7/2018 mức GDP tăng trưởng lên tới 2.9%.

Tổng Thống Obama thừa hưởng tình trạng kinh tế trì trệ nghiêm trọng nhất kể từ cuộc khủng hoảng kinh tế vĩ đại trong thập niên 1930. Chính quyền Obama dùng chính sách bành trướng kinh tế để chống lại sự trì trệ và đã thành công chỉ trong vòng ba tam cá nguyệt. Tổng Thống Obama đã cứu nguy hai khu vực quan trọng của Hoa Kỳ là xe hơi và nhà ở.

Tổng Thống Trump không phải đương đầu với tình trạng kinh tế trì trệ và hứa làm cho kinh tế phát triển mạnh hơn trên 4%, nhưng ít người tin tưởng vào điều này vì 4% là quá cao đối với một quốc gia lớn mạnh như Hoa Kỳ. Ô. Trump càng để thời gian trôi qua lại càng khó đạt được mục tiêu một phần vì hiện tượng chu kỳ kinh tế.

Tỉ lệ lạm phát


Dưới thời Tổng Thống Obama tỉ lệ lạm phát theo chỉ số tiêu thụ trung bình trong 8 năm dưới 2%. Tỉ lệ này trông đợi sẽ tăng it nhất quá 2% dưới thời Tổng Thống Trump vì kinh tế tiếp tục phát triển, số việc làm gia tăng và tì lệ thất giảm và đặc biệt là chiến tranh thương mại với Trung Quốc.

Giá nhà


Giá nhà giảm và rồi ở trong tình trạng không thay đổi từ 2008 đến 2012 do ảnh hưởng nặng nề của kinh tế trì trệ 2007-2009 trên khu vực nhà cửa. Kể từ tháng 3, 2012 giá nhà theo chỉ số Case-Schiller 20-thành phố tăng lên lại. Trung bình chỉ số giá nhà tăng 6.5% mỗi năm.

Lãi suất mua nhà


Lãi suất mua nhà có khuynh hướng gia tăng từ khi Tổng Thống Trump nhậm chức do ảnh hưởng của kinh tế phát triển và lạm phát gia tăng.

Tỉ lệ thất nghiệp


Dưới thời Tổng Thống Obama tỉ lệ thất nghiệp giảm đáng kể sau cuộc khủng hoảng kinh tế 2007-2009. Khi Tổng Thống Trump nhận chức vào tháng 1, 2017, tỉ lệ thất nghiệp tiếp tục đi xuống còn 4.8% và đến 26-7-2018, tỉ lệ này là 4%.

Số việc làm tăng


Dưới thời Tổng Thống Obama, số việc làm tiếp tục gia tăng và đạt tới đỉnh 3 triệu vào 2014, và sau đó đã tăng bớt đi kể từ khi Tổng Thống Trump nhậm chức.

Số việc làm công nghệ tăng


Số việc làm công nghiệp không gia tăng mà trái lại giảm vào cuối nhiệm kỳ của Tổng Thống Obama. Sau khi Tổng Thống Trump nhậm chức số việc làm công nghệ tăng trở lại. Ô. Trump chủ trương mang việc làm công nghệ trở lại Hoa Kỳ.

Ngân sách quốc gia thâm thủng


Ngân sách quốc gia thiếu hụt giảm từ cao điểm 1.4 ngàn tỉ Mỹ kim vào 2009 xuống còn khoảng 420 tỉ Mỹ Kim vào 2015 dưới thời Tổng Thống Obama, sau đó tăng trở lại dưới thời Tổng Thống Trump. Ngân sách thiếu hụt gia tăng một phần do chính sách giảm thuế của Tổng Thống Trump.

Thị trường chứng khoán


Thị trường chứng khoán theo S&P500 gia tăng 32% kể từ khi Ô. Trump nhậm chức, tiếp tục chiều hướng đã bắt đầu từ tháng 3, 2009 sau khi Ô. Obama nhậm chức. Ô. Trump từng khoe rằng thị trưởng chứng khoán của Hoa Kỳ đã đoạt được con số kỷ lục chỉ một tháng sau khi nhậm chức. Đó là vì ông dùng chỉ số Dow Jones gồm 30 công ty lớn mạnh nhất nước Mỹ trong đó có Boeing với trị giá cổ phần tăng vọt 82% trong vòng một năm.

Cán cân thương mại thiếu hụt và cuộc chiến thương mại với Trung Quốc


Cán cân thương mại thiếu hụt (nhập siêu) giảm đáng kể từ trên 700 tỉ Mỹ kim xuống còn dưới 400 tỉ Mỹ kim khi Tổng Thống Obama nhậm chức, sau đó trở lại mức trên dưới 500 tỉ Mỹ kim cho đến 2018 dự đoán sẽ là 570 tỉ Mỹ kim. Trong 2017, năm gần nhất mà Sở Thống Kê Hoa Kỳ (U.S. Census Bureau) có đầy đủ số liệu, nhập siêu của Hoa Kỳ đối với thế giới là 796 tỉ Mỹ kim. Riêng nhập siêu với Trung Quốc chiếm 47% hay là 376 tỉ Mỹ kim. Tình trạng này nếu kéo dài khó có thể chấp nhận được từ quan điểm của người Mỹ.

Tổng Thống Obama chủ trương hợp tác kinh tế với các nước trên thế giới. Trong nhiệm kỳ của ông, Hiệp Ước Thương Mại Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership – TPP) gần hoàn tất chỉ còn đợi các nước phê chuẩn. Chánh quyền Obama cón hoàn tất nhửng hiệp định thương mại song phương với Nam Hàn, Columbia, Panama và Peru. Ngoài ra chánh quyền Obama đã thương thảo với nhiều nước về Hiệp Ước Thương Mại và Đầu Tư Xuyên Đại Tây Dương (Trans-Atlantic Trade and Investment Partnership – TTIP).

Tổng Thống Obama chủ trương hợp tác kinh tế với các nước trên thế giới. Trong nhiệm kỳ của ông, Hiệp Ước Thương Mại Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership – TPP) gần hoàn tất chỉ còn đợi các nước phê chuẩn. Chánh quyền Obama cón hoàn tất nhửng hiệp định thương mại song phương với Nam Hàn, Columbia, Panama và Peru. Ngoài ra chánh quyền Obama đã thương thảo với nhiều nước về Hiệp Ước Thương Mại và Đầu Tư Xuyên Đại Tây Dương (Trans-Atlantic Trade and Investment Partnership – TTIP).

Trái lại, Tổng Thống Trump chủ trương chánh sách bảo vệ thương mại, tăng thuế nhập cảng để bảo vệ các ngành sản xuất quốc nội, xóa bỏ hoặc sửa đổi những hiệp định thương mại đa phương. Khi mới nhậm chức tổng thống chưa đầy một tuần ông đã rút khỏi TPP. Vào đầu năm này Ô. Trump đã tăng thuế và hạn chế số lượng nhập cảng một vài sản phẩm của Trung Quốc, tăng thuế nhập cảng trên tất cả thép và nhôm. Trong hai tháng vừa qua chính quyền Trump đã áp đặt 25% thuế nhập cảng quy mô hơn trên số hàng Trung Quốc trị giá 50 tỉ Mỹ Kim trong hai đợt khác nhau. Việc áp đặt 10% thuế nhập cảng trên một lượng hàng Trung Quốc trị giá 200 tỉ Mỹ kim đã được chấp thuận và dự trù được thi hành trong vài tuần lễ tới trước khi có bầu cử giữa nhiệm kỳ vào đầu tháng 11 sắp tới.

Tổng Thống Trump quan tâm đến vấn đề Hoa Kỳ nhập siêu trầm trọng với Trung Quốc, việc làm công nghệ chạy ra nước ngoài và Trung Quốc lâu nay thao túng đồng Yuan để trục lợi trong việc buôn bán, nên đã chọn lựa giải pháp tăng thuế nhập cảng. Cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ đều ủng hộ quan điểm của Tổng Thống Trump.


Kết quả của cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ ra sao vẫn còn là một dấu hỏi lớn. Trong trường hợp cuộc chiến toàn bộ nổ tung ra, đôi bên đều bị thiệt hại, tuy nhiên ở mức độ và trong lãnh vực khác nhau. Xuất khẩu của đôi bên đều bị thiệt hại. Một ước tính của học giả Mercy Kuo, Chủ Tịch của Washington State China Relations Council, cho thấy rằng Trung Quốc sẽ mất 200 tỉ Mỹ kim trị giá hàng xuất khẩu hàng năm, nhiều hãng xưởng sẽ bị phá sản, 4 triệu công nhân sẽ thất nghiệp và tình trạng xáo trộn lớn lao sẽ kéo dài trong khoảng 2-3 năm. Hoa Kỳ sẽ mất 50 tỉ Mỹ kim trị giá xuất khẩu, 1/4 triệu công nhân sẽ mất việc và giá chính trị phải trả sẽ khắc nghiệt. Hoa Kỳ sẽ nhanh chóng hồi phục hơn Trung Quốc vì kinh tế xây dựng trên cơ sở thị trường tự do, ít ra trong phạm vi nước Mỹ.

Nếu định nghĩa phe thiệt hại ít hơn sẽ là kẻ thắng cuộc thì đa số nghĩ đó là trường hợp của Hoa Kỳ. Sau khi cuộc chiến thương mại chấm dứt, mọi việc lắng dịu xuống Hoa Kỳ sẽ mạnh hơn về mặt kinh tế. Những nhà quan sát đang có mặt tại Trung Quốc nhận định rằng những chuyển động của thị trường cho thấy Trung Quốc đang lúng túng. Nếu cuộc chiến thương mại kéo dài sẽ làm cho nỗi lo sợ ngày càng lớn hơn ở Trung Quốc. Một số viên chức chủ đạo của Trung Quốc e ngại rằng ban lãnh đạo đã có một tính toán sai lầm đáng kể.

Tuy nhiên cũng có những quan điểm bi quan. Cuộc chiến thương mại đang bùng nổ một cách không kiểm soát. Hậu quả là hệ thống buôn bán trên thế giới sẽ bị xáo trộn, lạm phát sẽ gia tăng như đã nói ở trên và kinh tế của Hoa Kỳ sẽ phát triển chậm lại. Bà Catharine Rampell, một bình luận gia của Washington Post, cảnh báo rằng Bắc Kinh sẽ có thể dùng những biện pháp cực đoan để trả thù Hoa Kỳ vì đã dồn Trung Quốc vào góc tường. Trước hết Trung Quốc có thể “kêu gọi” dân tẩy chay hàng hóa Hoa Kỳ. Điều này khá dễ dàng trong một nước độc tài. Những biện pháp kế tiếp gồm gia tăng điều kiện môi sinh và dùng luật chống độc quyền để gây khó khăn cho những công ty Hoa Kỳ.

Kết luận

Giảm thuế là một biện pháp kinh tế đặc biệt của Tổng Thống Trump, nhưng đã gần nửa nhiệm kỳ vẫn còn quá sớm để thấy kết quả cũa chương trình này. Lạm phát đang trong chiều hướng đi lên, ngân sách thiếu hụt gia tăng, trong khi đó mức tăng trưởng kinh tế chưa đạt được mức mong đợi để bù vào việc giảm thuế. Đó là điều khiến người ta phải ưu tư. Thêm vào đó, chiến tranh thương mại với Trung Quốc tạo ra sự bất ổn. Hi vọng Tổng Thống Trump có thêm hai năm nữa để chứng minh chính sách kinh tế độc đáo của ông.

Tham khảo:

* Kimberly Amadeo, “Trump Versus Obama on Their Economic Policies: Is Trump or Obama Best for the Economy,” August 23, 2018.
* Clay Chandler, Kamon Barrett, “Who’s Winning the U.S.-China Trade War,” Fortune, July 15, 2018.
* Mercy Cuo, “The U.S.-China Trade War: Winners and Losers,” The Diplomat, July 11, 2018.
* Chuck Jones, “Trump’s Economic Scorecard: 18 Months into His Presidency”, Forbes, July 27, 2018.
* Kevin Hassett, “Fast Check: Is Trump’s Economy Stronger than Obama’s,” CBS/AP September 11, 2018.
* Scott Horsley, “Fast Check: Who Get Credit for the Booming U.S. Economy,” NPR,
September 12, 2018.
* Steven Rattner, “Trump’s Recent Statements About the Economy Are False or Exaggerated – Here Are 4 Charts That Prove It,” July 31, 2018.

oo0oo

"The only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing" Edmund Burke.
"When Journalists are silenced, people are silenced" Anonymous.