Nhìn Lại Thế Kỷ 20 (1950-1959)
 |
| Nhà văn Đào Văn Bình |
ĐàoVăn Bình
Chúng ta đang ở vào năm thứ 18 của Thế Kỷ 21 và chỉ còn 82 năm nữa nhân loại sẽ bước vào Thế Kỷ 22. Có rất nhiều biến động của thế kỷ trước mà chúng ta đã quên mất rồi. Nhân dịp về hưu rảnh rỗi tôi lục lại cuốn Biên Niên Sử Thế Kỷ 20 (Chronicle of the 20th Century) để xem nhân loại phát minh ra những gì, chịu những thống khổ, những vui buồn như thế nào và có bao nhiêu cuộc chiến tranh giữa các đế quốc.
Sự thực phũ phàng của 118 năm qua là, một quốc gia tuy nhỏ bé nhưng có vũ khí tối tân và bộ máy quân sự khổng lồ vẫn có thể bá chủ thế giới và biến các quốc gia to rộng gấp mười lần mình thành nô lệ. Do đó muốn tồn tại trong độc lập, ngoài phát triển kinh tế, văn hóa, khoa học, lúc nào cũng phải tăng cường binh bị, vũ khí cho kịp đà tiến triển của nhân loại. Sách lược ngoại giao cũng là một vũ khí nhưng sức mạnh quân sự của một quốc gia là loại vũ khí vững chắc nhất.
Và lịch sử cũng cho thấy khi một chế độ, một chính phủ thua trận trước quân ngoại bang, thường bị lật đổ, thay thế bởi một chính phủ khác hay một thể chế khác ngoại trừ trường hợp duy nhất là Nhật Bản. Trong cuộc tranh chấp thành lập một chính quyền mới hay một thể chế mới, nếu một phe nào đó không đủ mạnh, đất nước sẽ lao vào một cuộc nội chiến thảm khốc và có thể chia cắt lãnh thổ. Chẳng hạn như sau khi Nga Hoàng thua trận, chế độ quân chủ bị lật đổ và đưa tới cuộc nội chiến giữa Hồng Quân và Bạch Quân khiến từ 7-12 triệu người chết. Trường hợp của Đức cũng vậy. Tổng kết của Thế Kỷ 20: Thế Chiến I mười triệu người chết, Thế Chiến II 55 triệu người chết! Chiến thuật được các vị tướng của cả hai bên ưa chuộng là “chiến thuật biển người” tràn lên với quân số áp đảo, cho nên số thương vong của cả hai bên rất cao.
Lịch sử cũng cho thấy chiến thuật đánh bom khủng bố do người Ái Nhĩ Lan sáng tạo ra rồi người Do Thái bắt chước để chống lại người Anh sau Đệ II Thế Chiến, rồi người Hồi Giáo bắt chước.
Có hai thời điểm cần ghi nhớ liên quan đến vận mệnh Đông Dương: Ngày 22/6/1940 Pháp ký thỏa ước đầu hàng Đức, cho nên ngày 27/7/1941 khi cả chục ngàn quân Nhật đổ bộ lên Sài Gòn mà Pháp không dám đề kháng. Vậy thì kể từ ngày này (27/7/1941) Pháp không còn làm chủ các thuộc địa Việt-Mên-Lào nữa mà đặt dưới quyền cai trị của Quân Phiệt Nhật.
Trong thời kỳ Chiến Tranh Lạnh, tinh thần chống Cộng và chụp mũ Cộng Sản cuồng nhiệt ở nước Mỹ. Vào ngày 9/2/1950: Thượng Nghĩ Sĩ McCathy tung chiến dịch gọi là cộng sản xâm nhập vào chính quyền liên bang. McCathy nói rằng ông có trong tay danh sách 205 đảng viên Đảng Cộng Sản đang làm việc tại Bộ Ngoại Giao để nhào nặn chính sách của Hoa Kỳ nhưng không đưa ra được bằng chứng và cũng không công bố tên những ai trong danh sách. Từ đó chủ nghĩa chống Cộng và chụp mũ Cộng Sản ở Mỹ còn được gọi là Chủ Nghĩa McCathy. Thậm chí tài tử kiêm đạo diễn lừng danh thế giới Charlie Chaplin (Việt Nam quen gọi là Charlot) cũng bị coi là người ngoại quốc nguy hiểm vì nghi ngờ là Cộng Sản và bị trục xuất. Thế mới hay khi chiến tranh hay thù hận nổ ra, rất nhiều tư tưởng, hành động cực đoan, quá khích ra đời và thường được chấp nhận chẳng hạn như Đức Quốc Xã, Fascist Nhật và Fascist Ý và Quân Phiệt Nhật.
Để cứu nước Anh trước nguy cơ tan rã trước sức tấn công của Đức Quốc Xã, Thủ Tướng Churchill đã đề nghị Anh-Mỹ thống nhất thành một quốc gia với một quốc tịch duy nhất. Rất may Hoa Kỳ không đồng ý. Nếu đồng ý, có thể bây giờ Anh chỉ còn là một tiểu bang của Hợp Chủng Quốc Anh-Hoa Kỳ. Tại sao dân Anh không lên án Churchill là bán nước?
Cuộc chiến tranh Việt Nam (The Vietnam War) đã được các sử gia biên soạn cuốn Biên Niên Sử chú ý vì siêu cường Hoa Kỳ đã gián tiếp lãnh đạo cuộc chiến từ năm 1950 (công nhận chính phủ Bảo Đại, viện trợ 80% chiến phí cho quân đội Pháp) và trực tiếp lãnh đạo từ năm 1954 (Viện trợ ồ ạt cho chính phủ Ngô Đình Diệm để xây dựng một tiền đồn chống Cộng) trong bối cảnh “Chiến Tranh Lạnh” khiến gây ảnh hưởng toàn cầu. Sau khi tổng kết vào năm 1988, số binh sĩ Mỹ chết tại Việt Nam còn lớn hơn số chết trong cuộc Chiến Tranh Triều Tiên (54,000 so với 58,000).
Cuộc Chiến Tranh Triều Tiên và Đệ II Thế Chiến không tạo một ảnh hưởng gì trên lịch sử và tâm lý nước Mỹ. Còn hệ quả và tranh luận về cuộc Chiến Tranh Việt Nam vẫn còn theo đuổi nước Mỹ cho tới ngày hôm nay và có lẽ mãi mãi sau này. Câu hỏi ray rứt và không có lời giải đáp là “Tại sao chúng ta (người Mỹ) thua?” Lỗi tại phản chiến Mỹ? Truyền thông bất công? Hay chiến lược sai lầm? Hay bản chất của cuộc chiến là sai lầm? Cho đến nay vẫn chưa có lời giải đáp hoàn hảo.
Ngoài ra vai trò của lính Nam Hàn và Thái Lan cũng rất quan trọng trong cuộc chiến Việt Nam mà ngày nay mới được bạch hóa. Tháng 9/1965, Tổng Thống Phác Chánh Hy của Nam Hàn gửi cả chục ngàn quân tham chiến tại Việt Nam. Tổng số quân Nam Hàn luân phiên chiến đấu tại Việt Nam lên tới 320,000, cao điểm đã có tới 50,000 lính Nam Hàn hiện diện trên chiến trường. Theo sử gia Kil J Yi (tốt nghiệp Tiến Sĩ State University of New Jersey), việc gửi quân như thế là để Hoa Thịnh Đốn tiếp tục duy trì số viện trợ khổng lồ đổ vào Nam Hàn.
Còn Thái Lan vào năm 1969 đã gửi 12,000 binh sĩ thuộc hai Sư Đoàn Queen’s Cobra và Black Panther tham chiến tại Việt Nam. Trước đó, Thái Lan đã cho Mỹ thiết lập 7 căn cứ không quân để yểm trợ cho cuộc chiến ở Lào và Việt Nam bao gồm Korat, Udon, Nakon Phanom, Ubbon, Khon Kaen, Utapao và Bangkok,
Cuối cùng, một câu nói thời danh của các nhà đạo đức ngày 15/5/1921 mà chúng ta cần ghi nhớ và suy nghĩ, “Váy đàn bà càng ngắn, luân lý càng suy đồi” (Concern as skirt rise and moral decline).
Cuốn Chronicle of the 20th Century dày 1375 trang, khổ 23cm x 30cm do Longman, Anh Quốc xuất bản năm 1988 .
* * *
-10/1/1950: Phái đoàn Nga bước ra khỏi Liên Hiệp Quốc khi đại sứ Đài Loan chủ tọa cuộc họp của Hội Đồng Bảo An LHQ vì cho rằng Đài Loan (Trung Hoa Dân Quốc) không đại diện cho ai.
-31/1/1950: Hoa Kỳ dự trù chế tạo bom khinh khí (Bom H).
-7/2/1950: Đông và Tây mâu thuẫn với nhau về hai nước Việt Nam khi Anh và Hoa Kỳ công nhận chế độ của Bảo Đại chỉ một tuần sau khi Nga và đồng minh đã công nhận chế độ của Hồ Chí Minh. Chín quốc gia Cộng Sản trong đó có Nam Tư và Albani công nhận Hồ Chí Minh là lãnh tụ chính thống của Việt Nam.
-15/2/1950: Stalin và Mao Trạch Đông ký thỏa hiệp đồng minh sau ba tháng thương lượng.
-9/2/1950: Thượng Nghĩ Sĩ McCathy tung chiến dịch gọi là cộng sản xâm nhập vào chính quyền liên bang. McCathy nói rằng ông có trong tay danh sách 205 đảng viên Đảng Cộng Sản đang làm việc tại Bộ Ngoại Giao để nhào nặn chính sách của Hoa Kỳ nhưng không đưa ra được bằng chứng và cũng không công bố tên những ai trong danh sách. Từ đó chủ nghĩa chống Cộng và chụp mũ Cộng Sản ở Mỹ còn được gọi là Chủ Nghĩa McCathy (McCathyism).
-9/5/1950: Pháp đề nghị thành lập Liên Bang Âu Châu (giống như Hoa Kỳ).
-17/6/1950: Lần đầu tiên các bác sĩ Hoa Kỳ thành công trong việc ghép thận.
-25/6/1950: Bắc Triều Tiên mở cuộc tấn công Nam Triều Tiên mà không báo trước. Chỉ trong vài giờ quân Bắc Triều Tiên đã vượt Vĩ Tuyến 38.
-26/6/1950: Tổng Thống Truman ra lệnh cho không quân, hải quân tới trợ giúp Nam Triều Tiên, tăng cường viện trợ quân sự cho Phi Luật Tân và Đông Dương (Pháp).
-27/6/1950: Hội Đồng Bảo An LHQ (không có đại diện Nga) đã chấp thuận viện trợ cho Nam Triều Tiên để đối phó với chiến tranh.
-28/6/1950: Hải Quân Anh trợ giúp Hoa Kỳ tại Bán Đảo Triều Tiên.
-5/7/1950: Quân Mỹ bị đánh tơi bời trong những ngày đầu của cuộc chiến tranh Triều Tiên.
-26/7/1950: Anh quyết định gửi 80,000 quân tới Triều Tiên, tham chiến dưới sự điều động của Liên Hiệp Quốc (Mỹ).
-16/9/1950: Cuộc đổ bộ táo bạo của quân LHQ ở Inchon gây bất ngờ cho Bắc Triều Tiên.
-15/10/1950: Gặp nhau ở Wake Island, Tổng Thống Truman muốn kiềm chế Tướng McArthur. Ông muốn một cuộc chiến hạn chế chứ không phải là chiến dịch tiêu diệt Cộng Sản.
-27/10/1950: Quân LHQ tiến qua biên giới Trung Hoa.
-30/10/1950: Quân Mao Trạch Đông tiến chiếm Tây Tạng.
-28/11/1950: Quân Liên Hiệp Quốc chao đảo khi quân Trung Hoa mở cuộc tấn công với số lượng khổng lồ.
-6/12/1950: Quân LHQ triệt thoái, Bình Nhưỡng trước đây do quân LHQ chiếm giữ, nay lọt vào tay quân Trung Hoa.
-18/1/1951: Sau cuộc chiến kéo dài bốn ngày, quân Pháp làm chủ Hà Nội. Việt Minh rút lui, bỏ lại 500 tù binh và 6000 người chết. Thành công này là do Tướng de Lattre de Tassigni- Cao Ủy kiêm Tổng Tư Lệnh Quân Đội Viễn Chinh Pháp ở Đông Dương. Tướng Brink - người đứng đầu phái bộ quân sự Hoa Kỳ tại Đông Dương có mặt tại Hà Nội lúc này và giám sát cuộc chiến rồi báo cáo về Hoa Thịnh Đốn khi Thủ Tướng Pháp Rene Pleven qua gặp Tổng Thống Truman để bàn về tình hình Hà Nội. (Như vậy Mỹ đã can dự vào Cuộc Chiến Tranh Việt Nam từ năm 1950 qua viện trợ 80% chiến phí và cố vấn cho Pháp chứ không phải năm 1965.)
-26/1/1951: Quân Bắc Triều Tiên và Trung Hoa bị chặn lại tại gần Vĩ Tuyến 38.
-28/1/1951: Mỹ thử bom nguyên tử tại sa mạc Nevada.
- 26/2/1951: Bằng Tu Chính Án 22, tổng thống Hoa Kỳ chỉ được giữ không quá hai nhiệm kỳ.
-17/2/1951: Quân Đồng Minh rút lui về Vĩ Tuyến 38.
-Đám cưới của Vua Ba Tư với Nữ Hoàng Sầu Muộn Soraya với chiếc nhẫn cưới trị giá 1.5 triệu Mỹ-Kim (bây giờ khoảng 10 triệu Mỹ-Kim)
-30/3/1951: Tướng McArthur đe dọa tấn công Trung Hoa.
-11/4/1951: Dân Hoa Kỳ kinh ngạc khi Tổng Thống Truman sa thải Tướng McArthur. Vào một giờ sáng hôm sau, Tòa Bạch Ốc liên tục ra công bố nói rằng McArthur đã không tuân lệnh tổng thống về chiến lược giải quyết cuộc khủng hoảng Triều Tiên. Rằng chiến dịch đã thành công và tổng thống không muốn một Đệ III Thế Chiến.
-23/5/1951: Hai tướng Mỹ gồm bộ trưởng quốc phòng và tham mưu trưởng liên quân, khi điều trần tại Thượng Viện đã ủng hộ quyết định của Tổng Thống Truman và nói rằng chiến lược của McArthur là nguy hiểm.
-7/6/1951: Hai nhà ngoại giao Anh biến mất ở Mỹ. Có thể họ là gián điệp trá hình của Nga.
-26/6/1951: Nga bất ngờ đề nghị một cuộc ngưng bắn cho cuộc chiến tranh Triều Tiên.
-10/7/1951: Thống kê ở Anh cho biết trung bình các bà nội trợ phải làm việc 15 giờ một ngày!
-26/7/1951: Đại diện Mỹ và Bắc Triều Tiên gặp nhau tại một phòng trà ở thị trấn Kaesong để thảo luận về cuộc ngưng bắn.
-8/9/1951: Thỏa hiệp hòa bình ký kết giữa Nhật Bản và 48 quốc gia quy định rằng Nhật Bản mất hết tất cả các thuộc địa và không được tái vũ trang.
-19/10/1951: Quân Anh chiếm Kênh Đào Panama gần như không có tổn thất.
-20/11/1951: Toàn bộ gia đình binh sĩ Anh đóng tại vùng Kênh Đào Suez, Ai Cập di tản.
-23/12/1951: Dù đã ngưng bắn nhưng khoảng hơn 50,000 tù binh Liên Hiệp Quốc (Anh, Hoa Kỳ…) vẫn chưa được trao trả.
-24/12/1951: Libya độc lập từ Ý Đại Lợi do sự trợ giúp của Liên Hiệp Quốc. 40,000 người Ý vẫn còn ở lại Libya.
-8/12/1952: Vua nước Anh George VI qua đời, Công Chúa Elizabeth trở thành nữ hoàng trong lúc còn đang đi săn ở Úc Châu.
-26/2/1952: Churchill hé lộ bí mật nguyên tử của nước Anh.
-8/3/1952: Tim nhân tạo được ghép lần đầu tiên tại bệnh viện ở Philadelphia.
-26/4/1952: Quân Pháp mở cuộc hành quân với quân số lên đến 6000 để tiêu diệt sức đề kháng của Việt Minh ở Tây Ninh-cách Sài Gòn 75 dặm về phía tây bắc. Jean le Tourneau nói rằng Pháp sẽ yêu cầu Liên Hiệp Quốc can thiệp nếu Trung Hoa nhảy vào cuộc chiến. Jean le Tourneau đe dọa rằng nếu Đông Dương thất thủ, người Cộng Sản sẽ chinh phục cả Đông Nam Á. (Đây là nền tảng của Học Thuyết Domino của Mỹ)
-1/10/1952: Lính Mỹ bắn chết 52 tù binh Trung Hoa nổi loạn ở một trại giam tây nam Triều Tiên.
-3/10/1952: Anh Quốc thành công trong việc thử nghiệm bom nguyên tử. (Không thấy Mỹ lên tiếng phản đối hay ban hành cấm vận)
-30/11/1952: Một hòn đảo ở Thái Bình Dương biến mất trong cuộc thử bom khinh khí của Hoa Kỳ.
-5/3/1953: Stalin chết vì xuất huyết não. Nikita Krushchev nổi lên sau cuộc đấu đá kịch liệt trong nội bộ.
-26/3/1953: Thí nghiệm thuốc chủng ngừa bệnh bại liệt (polio) thành công.
-17/4/1953: Hoa Kỳ coi tài tử kiêm đạo diễn Charlie Chaplin là người ngoại quốc nguy hiểm vì nghi ngờ là Cộng Sản.
-20/4/1953: Đồng Minh và Triều Tiên trao đổi các tù binh bị thương hay bệnh tật tại Bàn Môn Điếm.
-31/5/1953: Hoa Kỳ lo ngại về tình hình Đông Dương khi Pháp thay Tướng Salan bằng Tướng Navarre – Tổng Chỉ Huy Quân Đội Pháp tại Đông Dương. Ngoại Trưởng Hoa Kỳ nhấn mạnh tầm quan trọng của khu vực Đông Dương đối với Tây Phương. Ô. Foster Dulles cho rằng nếu Việt Minh đánh đuổi được người Pháp và thiết lập chính quyền Cộng Sản thì cả khu vực Đông Nam Á sẽ đặt dưới sự khống chế của Liên Bang Sô-viết.
-15/6/1953: 30,000 quân Trung Quốc bất ngờ mở cuộc tấn công vào vị trí của quân Đồng Minh để tuyên truyền cho chiến thắng trước khi thỏa hiệp ngừng bắn được ký kết.
-17/6/1953: Công nhân Đông Bá Linh nổi loạn chống lại Liên Bang Sô-viết. Xe tăng Nga kéo vào đàn áp. Số người chết bi dấu kín.
-10/7/1953: Bộ Trưởng Công An Nga Malenkov bị bắt ngay trong phiên họp của Chính Trị Bộ về tội làm gián điệp cho Tây Phương và âm mưu tiếm quyền.
-26/7/1953: Lãnh tụ phe nổi loạn Fidel Castro bị bắt giam tại Cuba.
-14/8/1953: Nga theo kịp cuộc chạy đua vũ khí nguyên tử.
-29/11/1953: Bằng chiến dịch Castor, quân Pháp và lính Lê Dương nhảy dù xuống chiếm lĩnh khu vực lòng chảo Điện Biên Phủ bằng phi cơ vận tải Dakota của Mỹ. Trong trận này Pháp mất 14 lính, Việt Minh mất 60 binh sĩ. Pháp thành lập một tập đoàn cứ điểm phòng thủ bất khả chiến bại hay còn gọi là “Lò Nướng Thịt” tại đây.
-31/1/1954: Các cường quốc chia rẽ về cuộc bẩu cử thống nhất nước Đức. Nga muốn có một chính quyền cho toàn thể nước Đức trước cuộc bầu cử.
-12/2/1954: Khảo cứu tìm thấy mối liên hệ giữa bệnh ung thư và hút thuốc lá.
-19/2/1954: Quân Pháp củng cố căn cứ phòng thủ Điện Biên Phủ chờ đợi Tướng Võ Nguyên Giáp đã chuyển quân bao vây chung quanh. Mỹ không công khai ra mặt nhưng ngấm ngầm viện trợ và cố vấn cho Pháp. Tổng Thống Eisenhower cử Phó Tổng Thống Nixon tới thanh tra Điện Biên Phủ, cung cấp hai phi đội oanh tạc cơ tối tân B-26 cho Pháp, 37 phi công vận tải tiến hành 682 phi vụ trong suốt trận chiến, Tướng Mỹ Chester McCarty còn gửi thêm 12 phi cơ C-119 cho Pháp. Hai phi công Mỹ James McGovern, Jr., và Wallace Buford đã chết trong trận Điện Biên Phủ và được chính phủ Pháp truy tặng huân chương.
-25/2/1954: Thượng Nghị Sĩ McCarthy đi quá xa bằng cách đòi điều tra các viên chức “cộng sản” trong Bộ Ngoại Giao, Bộ Quốc Phòng kiến gây bình cho Tòa Bạch Ốc.
-14/3/1954: Hôm nay,Việt Minh mở cuộc tổng tấn công vào căn cứ Điện Biên Phủ. Pháp không còn lựa chọn nào khác là phải chiến thắng vì không có đường rút lui và cũng không thể di tản bằng không vận.
-8/4/1954: Ngoại Trưởng Foster Dulles cảnh cáo Trung Hoa không được viện trợ cho Việt Nam. Tại Hoa Thịnh Đốn, Ô. Dulles nói rằng nếu Đông Dương mất vào tay Cộng Sản, sẽ là một thảm họa kinh hoàng và kêu gọi tình đoàn kết.
-26/4/1954: Bắt đầu chích ngừa bệnh bại liệt cho trẻ em tại Mỹ.
-8/5/1954: Điện Biên Phủ rơi vào tay Việt Minh ngày hôm nay! Trước đợt tấn công cuối cùng của Việt Minh, Tướng de Castries - Tư Lệnh Chiến Trường Điện Biên Phủ báo cáo về Hà Nội rằng ông không thể chịu đựng được nữa…địch quân chỉ còn cách chúng tôi vài thước…và bây giờ đã ở khắp mọi nơi. Và ra lệnh cho pháo binh ở cứ điểm Isabelle bắn thẳng vào đài chỉ huy của ông nếu địch xuyên thủng phòng tuyến. ..nhưng sau đó thì không còn liên lạc được với de Castries nữa. 16,000 binh sĩ trong đó có 3000 lính nhảy dù đã đầu hàng. Tại Paris, đài phát thanh tuyên truyền bằng cách trổi nhạc quân hành, tất cả các rạp hát đóng cửa để để tang. Hình như thất bại này là dấu hiệu nền cai trị của Pháp tại Đông Dương chấm dứt.
-17/5/1954: Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ phán quyết chấm dứt phân chia trường học Đen-Trắng ở các tiểu bang Miền Nam.
-15/7/1954: Chuyến bay đầu tiên của Boeing 707.
-21/7/1954: Hiệp Định Genève ra đời sáng sớm hôm nay, thực tế là giữa Pháp và Trung Hoa để kiến tạo hòa bình cho Đông Dương bằng cách chia cắt Việt Nam ra thành hai miền ở Vĩ Tuyến 17. Hoa Kỳ không ký vào thỏa hiệp nhưng tuyên bố không muốn làm xáo trộn hiệp định có thể được tôn trọng, trong khi tám cường quốc khác hứa sẽ tuyên bố hỗ trợ hiệp định. Hình ảnh Hội Nghị Trung Giã ngày 4/7/1954 bàn thảo về việc ngưng bắn giữa hai bên trong lúc Hội Nghị Genève đang được tiến hành. Đại diện Việt Minh là Thiếu Tướng Văn Tiến Dũng, đại diện Pháp là Đại Tá Lennuyeux.
-27/7/1954: Quân Anh rút lui khỏi Kênh Đào Suez. Thực Dân Anh đã cai trị đất nước Ai Cập 75 năm.
-27/8/1954: Sau thất bại ở Điện Biên Phủ, các thuộc địa của Pháp được thành lập chính quyền tự trị như Ma Rốc, Tunisie nhưng vẫn chưa hoàn toàn được độc lập.
-6/9/1954: Hoa Lục oanh tạc Đảo Quemoy của Đài Loan, giết chết hai sĩ quan Hoa Kỳ.
-10/10/1954: Uncle Hồ trở lại Hà Nội Đỏ sau 8 năm di tản, không ồn ào lắm với lời khuyên dân chúng gìn giữ hòa bình và quay trở lại làm việc như thường lệ.
-26/10/1954: Nasser thoát chết trong một cuộc ám sát. Lịch sử Ai Cập liên tục là những cuộc ám sát để lật đổ tổng thống.
-1/11/1954: Phe quốc gia lãnh đạo bởi Ben Bella nổi loạn ở Algerie. Pháp được báo trước nhưng không làm đươc gì cả.
-2/12/1954: Thượng Nghị Sĩ siêu chống Cộng McCathy bị Quốc Hội lên án vì chụp mũ Cộng Sản cho nhân viên bộ ngoại giao và bộ quốc phòng.
-8/2/1955: Thủ Tướng Malenkov của Liên Bang Sô-viết từ chức vì thiếu kinh nghiệm/thất bại, thay thế bởi Nikolai Bulganin.
- 10/2/1955: 3000 cảnh sát Nam Phi tiến vào Sophiatown, trục xuất 60,000 người Da Đen ra khỏi thành phố, đốt sạch nhà cửa. Nam Phi là thuộc địa của Đế Quốc Anh từ 1910.
-18/4/1955: Nhà bác học Einstein qua đời hưởng thọ 76 tuổi.
-24/4/1955: Hội Nghị Thượng Đỉnh Á-Phi họp tại Bandung, Nam Dương công kích chế độ thuộc địa, Pháp bị lên án vì thuộc địa ở Bắc Phi, còn Nam Phi vì Chủ Nghĩa Phân Biệt Chủng Tộc (Apartheid).
-29/4/1955: Cuộc xung đột nổ ra tại Sài Gòn giữa phe Bình Xuyên và chính phủ Ngô Đình Diệm của Bảo Đại.
-14/5/1955: Hiệp Ước Warsaw (Varsovie) ký kết ngày hôm nay, hình thành Khối Đông Âu mà trụ sở nằm ở Moscow và Nga có thể đem binh sĩ tới bất cứ nơi nào để bảo vệ đồng minh.
-15/5/1955: Thỏa hiệp ký kết tại Vienne giữa Anh, Pháp, Hoa Kỳ và Nga chấm dứt chiếm đóng quân sự của Đức và Áo trở thành quốc gia trung lập vĩnh viễn.
-31/5/1955: Khrushchev thăm viếng Nam Tư, xin lỗi Tito vì sai lầm dưới thời Stalin và tuyên bố “có nhiều con đường để tiến tới Chủ Nghĩa Xã Hội”, tức Nam Tư có thể đi theo con đường riêng của mình.
-15/7/1955: Một số khuôn mặt được Giải Thưởng Nobel, qua sự sắp xếp của triết gia Bertrant Russell đã ra tuyên bố yêu cầu thế giới giải quyết những tranh chấp bằng giải pháp hòa bình bởi vì trong tương lai vũ khí nguyên tử sẽ được sử dụng, đe dọa sự tồn tại của con người.
-20/8/1955: Cả ngàn người dân vũ trang Algerie tấn công 25 mục tiêu của Pháp ở Constantine 500 người chết, 226 bị thương trong cuộc giao tranh. (Tới giờ này Thực Dân Pháp vẫn cố bám lấy thuộc địa Algerie)
-30/9/1955: Tài tử James Dean, 24 tuổi, nổi tiếng qua phim “East of Eden” chết trong một tai nạn xe hơi ở Los Angeles. East of Eden là cuốn tiểu thuyết nổi tiếng của John Steincbeck.
-4/12/1955: Người Da Đen bắt đầu tẩy chay xe chuyên chở công cộng ở Montgomery, Alabama.
-6/3/1956: Thời đại xe lửa chạy bằng hơi nước coi như chấm dứt khi xe lửa được chạy bằng điện.
-9/3/1956: Anh áp tải Tổng Giám Mục Makarios- thủ lĩnh của phong trào Greek-Cypriot ra phi trường, lưu đày tại Đảo Seychelles, Ấn Độ Dương.
-18/3/1956: Nikita Khruschev trong một bài diễn văn làm rúng động nước Nga đã tố cáo Stalin là tàn bạo, độc tài và phạm tội phạm sát nhân.
-22/3/1956: Mục Sư Martin Luther King nguyện tranh đấu cho quyền lợi của người Da Đen bằng đường lối bất bạo động mà vũ khí là tình thương.
-26/4/1956: Nikita Khruschev và Thủ Tướng Bulganin thăm viếng và hội đàm với các nhà lãnh đạo Anh nhưng không đạt được thỏa thuận nào.
-23/5/1956: Tiệm bán hàng khách tự phục vụ được đón nhận khoảng 50%.
-25/5/1956: Anh treo giải thưởng lớn cho những ai bắt được quân khủng bố Greek-Cypriot.
-13/6/1956: Quân Anh rời khỏi vùng Kênh Đào Suez.
-29/6/1956: Công nhân Ba Lan nổi loạn chống lại người Cộng Sản, 38 người chết.
-25/6/1956: Kịch tác gia Arthur Miller cưới cô đào điện ảnh Marilyn Monroe. Cặp vợ chồng không hứa hẹn này phải đối phó với một loạt những khó khăn như Miller bị điều tra là có thiện cảm với Cộng Sản, còn Marilyn thì u sầu, xảy thai và nghiện ma túy. Họ ly dị năm 1961. Làm sao một nhà trí thức có thể thích hợp với một cô đào bốc lửa nguyên là người mẫu ăn mặc hở hang như Marilyn Monroe?
-26/7/1956: Anh Quốc phẫn nộ khi Nasser chiếm giữ Kênh Đào Suez.
-12/7/1956: Thực Dân Anh thảo hiến pháp mới cho thuộc địa Syprus để tiến tới độc lập nhưng còn tùy thuộc vào tình trạng khủng bố trên hòn đảo này.
-29/8/1956: Tàu chiến Anh và Pháp tập trung ở đông Địa Trung Hải chuẩn bị chiến dịch chống lại Ai Cập.
-10/9/1956: 54 triệu khán giả truyền hình theo dõi màn trình diễn của Elvis Presley.
29/9/1956: Anh-Pháp đoàn kết về Kênh Đào Suex, Nasser phản đối kế hoạch 18 quốc gia điều hành kênh đào. Vấn đề sẽ đưa ra Hội Đồng Bảo An LHQ.
-25/10/1956: Cả chục ngàn thanh niên Ba Lan xuống đường đòi binh sĩ Nga rút khỏi Ba Lan.
-26/10/1956: Hung Gia Lợi nổi dạy chống lại sự cai trị của Liên Bang Sô-viết. Nga đem xe tăng vào đàn áp, 3000 người chết.
-29/10/1956: Do Thái vượt biên giới 120 dặm, tiến quân vào Bán Đảo Sinai, không một sự phản kháng từ phía Ai Cập. Do Thái âm thầm động viên khoảng 400,000 binh sĩ.
-31/10/1956: Không quân Anh-Pháp cất cánh từ Cyprus oanh tạc Kênh Đào Suez. Phản ứng của Hoa Kỳ là tức giận.
-5/11/1956: 1000 xe tăng Sô-viết đàn áp cuộc nổi dậy ở Hung Gia Lợi,
-6/11/1956: Liên quân Anh-Pháp kiểm soát Kênh Đào Suez.
-8/11/1956: LHQ ra nghị quyết đồng minh Anh-Mỹ phải ngưng bắn.
-21/11/1956: Anh giao Suez cho Liên Hiệp Quốc.
-23/11/1956: Mỹ áp lực tài chính, quân Anh rút khỏi Suez.
-30/11/1956: 100,000 người tỵ nạn Hung Gia Lợi vượt biên giới tới Áo sau cuộc đàn áp của Nga.
-2/12/1956: Nhà độc tài Batista –tổng thống Cuba tuyên bố Fidel Castro và hai người em đã chết trong một cuộc bố ráp ở Tỉnh Oriente.
-10/12/1956: Hung Gia Lợi đặt trong tình trạng thiết quân luật của Nga
-21/2/1957: Do Thái tiếp tục chiếm đóng Gaza, thách thức Liên Hiệp Quốc.
-23/2/1957: Fidel Castro không chết mà tiến hành chiến tranh du kích trong rừng.
-25/3/1957: Pháp, Tây Đức, Ý, Bỉ, Hà Lan và Lục Xâm Bảo ký kết thỏa ước thành lập Thị Trưởng Chung Âu Châu (European Common Market).
-24/4/1957: Mao Trạch Đông phát động chiến dịch “Trăm Hoa Đua Nở, Trăm Nhà Đua Tiếng” (Let 100 flowers bloom and 100 schools argue). Khuyến khích mọi người phê bình chính quyền và trình bày những điều bất mãn.
-31/5/1957: Kịch tác gia Arthur Miller bị tù một năm vì chống lại lệnh của Quốc Hội. Miller nói rằng vì lương tâm ông không thể khai trình tên của những nhà văn nghi ngờ là Cộng Sản đã họp với ông, vì thế mà liên lụy. Tòa Liên Bang phán quyết rằng đây là sự khinh thường Quốc Hội, nhưng hành động của Miller đáng ca ngợi.
-26/6/1957: Lần đầu tiên trên thế giới, Anh Quốc phát động chiến dịch ngưng hút thuốc lá nhưng không thể nào cấm hút thuốc lá.
-3/7/1957: Khrushchev phá vỡ một cuộc đảo chính nhằm lật đổ ông.
-6/7/1957: Lần đầu tiên một tay vợt người Da Đen -Althea Gibson- thắng giải quần vợt lớn Wimbledon chơi trên sân cỏ.
-7/8/1957: Oliver Hardy mà bọn trẻ chúng tôi ở Thập Niên 50-60 gọi là “Thằng Béo” chết ngày hôm nay vì nghẹt tim, thọ 65 tuổi. Oliver Hardy đã cùng Stan Laurel đóng chung 200 phim hề/phim diễu mua vui cho khán giả toàn thế giới mà bọn trẻ chúng tôi gọi là phim “Thằng Béo, Thằng Gầy” và thường coi ở Rạp Việt Nhi của Thành Phố Hải Phòng từ 1950-1954.
-13/8/1957: Chương trình phát thanh xuống dốc, truyền hình lên ngôi.
-30/8/1957: Dân Mã Lai rung chuông lúc 12 giờ đêm để chào mừng độc lập, thoát khỏi ách cai trị của Thực Dân Anh 170 năm. (Thực Dân Anh khai thác biết bao nhiêu tài nguyên của đất nước này)
-25/9/1957: Tổng Thống Eisenhower gửi binh sĩ tới Little Rock, Arkansas để ngăn chặn nạn kỳ thị chủng tộc tại trường học. Khoảng 400 đàn ông và đàn bà Da Trắng bao vây, la ó “Cút đi bọn đen hôi thối!” (niggers) khi binh sĩ đưa học sinh Da Đen thoát ra khỏi đám đông.
-4/10/1957: Lần đầu tiên trên thế giới, Nga đưa vệ tinh Sputnik vào quỹ đạo cách Trái Đất 500 dặm, mất 95 phút để bay một vòng với tốc độ 18,000 dặm/giờ. Nga nói rằng đây là bước mở đầu cho chương trình du lịch liên hành tinh.
-3/11/1957: Chú chó Laika của Nga bay quanh quỹ đạo Trái Đất trong một vệ tinh lớn gấp sáu lần vệ tinh Sputnik phóng vào 4/10/1957. Đây là thí nghiệm để tìm hiểu xem loài vật phản ứng ra sao khi ở tình trạng vô trọng lực.
-Phim “Cầu Sông Kwai” đóng lại cảnh tù binh Anh sống ra sao dưới sự cai quản của Quân Phiệt Nhật tại Miến Điện. Phim thì không còn ai coi nữa, nhưng bản nhạc nền vẫn còn sống cho tới bây giờ. (Phim này được chiếu ở một số rạp chiếu bóng lớn ở Sài Gòn.)
-1/2/1958: Hoa Kỳ lần đầu tiên đưa vệ tinh lên quỹ đạo Trái Đất với hỏa tiễn Jupiter, tân trang một kiểu phi đạn cũ, điều khiển bởi Von Braun trước đây là tù binh Đức Quốc Xã đứng đầu nghành khoa học, cha đẻ của hỏa tiễn V-2.
-17/2/1958: Một cuộc tập họp lớn ở Anh kêu gọi hủy bỏ vũ khí nguyên tử.
-27/3/1958: Thủ Tướng Nga Bulganin bị sa thải, Khrushchev nắm toàn quyền.
-Các nhà phê bình đồng ý phim “My Fair Lady” mô tả một cô gái bán hoa sống ở khu vực nghèo khổ ở Luân Đôn, bỗng dưng trở thành bà mệnh phụ là…đáng yêu . (Phim này được chiếu ở một số rạp chiếu bóng lớn ở Sài Gòn.)
-13/5/1958: Phe quốc gia người Pháp đứng đầu bởi Tướng Salan nổi loạn ở Algerie.
-4/6/1958: De Gaulle tới Algerie, tuyên bố ân xá cho phe phản loạn và Algerie vẫn là thuộc địa của Pháp.
-16/6/1958: Cựu thủ tướng Hung Gia Lợi Ferenc Nagy bị treo cổ sau một phiên tòa bí mật sau cuộc nổi dậy cách đây hai năm. Ferenc Nagy đã trốn vào Tòa Đại Sứ Nam Tư ở Budapest nhưng sau đó bị giao cho chính quyền với lời hứa bảo đảm tính mạng.
-31/6/1958: Tình hình Trung Đông bỗng dưng hỗn loạn, thủy quân lục chiến Mỹ tiến vào Beirut, Jordanie.
-31/7/1958: Người Tây Tạng nổi loạn chống lại Trung Quốc. Khoảng 50,000 người Trung Hoa và 15,000 Tây Tạng đã chết.
-28/9/1958: Hiến pháp mới trao thêm quyền cho De Gaulle.
-31/10/1958: Boris Pasternak - tác giả cuốn tiểu thuyết “Doctor Zhivago” dù đã từ chối nhận giải thưởng văn chương Nobel nhưng đối đầu với nguy cơ bị trục xuất. Ông đã viết một bức thư cho Khrushchev nói rằng,
“Tôi gắn liền với Nga là nơi tôi sinh ra, là đời tôi, là công việc của tôi. Rời xa đất mẹ coi như đời tôi đã chết.” Pasternak đã gửi bản thảo cuốn tiểu thuyết qua Ý rồi được dịch ra nhiều thứ tiếng và được thế giới hoan nghênh. (Cuốn tiểu thuyết này cũng đã được dịch ra Việt Ngữ tại Miền Nam)
-12/11/1958: Báo động khi các bà vợ dùng thuốc an thần, thuốc ngủ để tránh lo âu trong cuộc sống.
-2/1/1959: Lãnh tụ phe nổi loạn Fidel Castro tuyên bố thành lập chính quyền mới ở Cuba mà Santiago de Cuba là thủ đô lâm thời.
-12/1/1959: Phi thuyền Lunik của Nga bay qua Mặt Trăng, vòng quỹ đạo Mặt Trời ngày hôm nay, nổ ra cuộc chạy đua lên Mặt Trăng giữa Nga và Mỹ.
-Vòng Hula-hoop làm say mê thế giới một thời.
-31/3/1959: Đức Đạt Lai Lạt Ma đời thứ 14 đào thoát khỏi Tây Tạng.
-17/4/1959: Fidel Castro khi viếng thăm Hoa Thịnh Đốn đã trấn an các nhà lập pháp Hoa Kỳ khi nói rằng Cuba vẫn tôn trọng hiệp ước phòng thủ chung, Hoa Kỳ vẫn có thể duy trì căn cứ hải quân tại Guantanamo và khi xuất hiện tại Hiệp Hội Báo Chí Hoa Kỳ, Fidel Castro được hoan hô nhiệt liệt khi nói rằng , “Tôi không phải người Cộng Sản.”
-19/4/1959: Đức Đạt Lai Lạt Ma tỵ nạn tại Ấn Độ.
-28/5/1959: Hai chú khỉ đã trở về an toàn sau khi phi thuyền Jupiter, du hành 1700 dặm, quay trở về trái đất, rớt xuống Đại Tây Dương và được tàu vớt đem về.
-27/5/1959: Thuốc lá bán mạnh hơn khi có đầu lọc (filter).
-30/6/1959: Khoảng 50,000 người Da Đen ở Nam Phi, dẫn đầu bởi vài ngàn phụ nữ biểu tình đụng độ với cảnh sát vì kế hoạch giải tỏa các khu ổ chuột.
-25/7/1959: Nixon và Khrushchev tranh luận về mọi thứ tại khu nhà bếp của Hoa Kỳ tại Moscow. Ô. Khrushchev uống thử một ly Pepsi-Cola của Mỹ.
-26/8/1959: Chất bán dẫn “transistor” làm chiếc máy thu thanh gọn nhẹ, có thể xách tay và rẻ hơn. Miền Nam lúc bấy giờ gọi là “Radio Transistor”.
-16/9/1959: Bằng cuộc trưng cầu dân ý, Algerie toàn quyền quyết định số phận của mình, độc lập, tách ra khỏi pháp hay liên hiệp với Pháp. Đây là biện pháp táo bạo của De Gaulle.
-14/9/1959: Phi thuyền Lunik 2 của Nga lần đầu tiên đổ bộ lên Mặt Trăng.
-16/10/1959: Thượng Nghị Sĩ Pháp Francois Mitterand thoát chết trong một vụ ám sát thực hiện bởi sát thủ cánh hữu.
-11/11/1959: Phim Ben Hur lần đầu tiên được chiếu ở Anh.
-4/12/1959: Phế Đế Phổ Nghi được Tòa Án Nhân Dân Tối Cao Trung Hoa ân xá. Cuộc đời Phổ Nghi được diễn tả trong cuốn phim “The Last Emperor” thực hiện năm 1987.
-14/12/1959: Tổng Giám Mục Makarios đã có lần bị Anh lưu đày trở thành tổng thống Cyprus.
(Còn tiếp)
ĐàoVăn Bình
